RZ-100-wt21-NL-flipbook-240702 - Flipbook - Page 34
Tot 1944 weten de tuinbouwers de voedsel-
De Hongerwinter
voorziening nog redelijk op peil te houden, maar
In het laatste jaar van de oorlog slaat de
dan gaat het snel bergafwaarts met de productie.
voedselschaarste om in volledig voedselgebrek.
De voedselschaarste en beperkingen leiden ertoe
De landbouwgronden raken uitgeput, brand-
dat tuinbouwers steeds meer voor eigen gebruik
stoffen en elektriciteit zijn niet voorhanden en
gaan telen. Pootaardappelen en peulvruchten,
arbeidskrachten zijn schaars. Voor verwarming en
maar ook tabak, worden veel geteelde producten.
het stoken van elektriciteitscentrales is
Ook kippen- en varkensvoer dienen voortaan
West-Nederland afhankelijk van de Limburgse
uit eigen productie te komen. Het feit dat een
kolenmijnen. Het zuiden van Nederland wordt
groot deel van de Nederlandse telers overgaat op
echter al in de herfst van 1944 bevrijd, terwijl het
grotendeels zelfvoorziening komt de landelijke
westen nog een lange periode van bezetting te
voedselvoorraad niet ten goede.
wachten staat. Doordat de geallieerde opmars
vanuit het zuiden voor de grote rivieren stokt, is
de aanvoer van de belangrijke kolen afgesneden.
Hierdoor beschikt het Westen niet meer over
enige elektriciteit en (kolen)gas. Daarnaast zijn de
Duitsers al sinds de opmars van de geallieerden
in Frankrijk begonnen met het verslepen van alle
mogelijke productiemiddelen naar Duitsland.
De hongersnood in de laatste oorlogswinter
drijft honderdduizenden stadsbewoners naar het
platteland op zoek naar voedsel. Alles en iedereen
is erop gericht om zichzelf en zijn naaste familieleden van voedsel te voorzien.
Hoewel er in het Westland – het glastuinbouwcentrum van Nederland - nauwelijks sprake is
geweest van gevechtshandelingen op de grond
lijden de glasbedrijven toch veel schade door het
afweergeschut van de Duitse luchtverdediging.
De duizenden granaten die in de lucht ontploffen,
veroorzaken een regen van scherven waartegen
de kwetsbare kassen niet bestand zijn. Bovendien
hebben de Duitsers uit verdedigingsoogpunt
grote delen van het Westland onder water gezet
en veel kasbedrijven afgebroken om hun
verdedigingswerken te kunnen bouwen. Aan het
eind van de oorlog blijkt dat bijna een miljoen
vierkante meter glas door oorlogshandelingen
verloren is gegaan.
Een sobere uitvoering van
de prijscourant 1943-1944
(boven). De versie van
1944-1945 is zelfs getypt.
32
Rijk Zwaan | Samen doorgaan
